Tiempo Presente (Přítomný čas)
El tiempo presente en checo se utiliza para acciones que ocurren ahora, para hábitos, o para verdades generales.
Importante: Solo los verbos imperfectivos (verbos que describen acciones continuas o repetidas) pueden usarse en el tiempo presente.
Los verbos perfectivos (verbos que describen acciones únicas y completadas) utilizan las mismas formas para hablar del futuro.
Modo:
- Modo indicativo = situaciones reales, hechos, habla cotidiana
Aspecto:
- Imperfectivo = acciones continuas, repetidas o incompletas
- Perfectivo = acciones únicas y completadas
Explicación: En checo, cada verbo es imperfectivo o perfectivo. Esta elección cambia si te enfocas en el proceso (imperfectivo) o en la finalización (perfectivo).
Voz:
- Voz activa es la estándar en el tiempo presente cotidiano en checo.
Formación
Tomemos el verbo pracovat (“trabajar”), que es imperfectivo.
La conjugación en el tiempo presente se ve así:
Persona | Terminación (pracovat) | Forma de Ejemplo |
---|---|---|
já (yo) | -uji / -u | pracuji (yo trabajo) |
ty (tú) | -uješ | pracuješ (tú trabajas) |
on/ona/ono (él/ella/eso) | -uje | pracuje (él/ella trabaja) |
my (nosotros) | -ujeme | pracujeme (nosotros trabajamos) |
vy (ustedes/vosotros) | -ujete | pracujete (ustedes trabajan) |
oni/ony (ellos/ellas) | -ují | pracují (ellos trabajan) |
- Afirmativo: Já pracuji (Yo trabajo / Estoy trabajando)
- Negativo: Já nepracuji (Yo no trabajo / No estoy trabajando)
- Interrogativo: Pracuješ? (¿Trabajas? / ¿Estás trabajando?)
Uso
- Acciones que ocurren ahora
- Teď pracuji. (Estoy trabajando ahora.)
- Acciones habituales o repetidas
- Každý den pracuji od osmi. (Trabajo todos los días desde las 8.)
- Verdades generales
- Lidé pracují, aby vydělali peníze. (La gente trabaja para ganar dinero.)
- Significado futuro con verbos perfectivos
- Napíšu dopis. (Escribiré una carta.)
Ejemplos
- Afirmativo: Pracuji v kanceláři. (Trabajo en una oficina.)
- Negativo: Nepracuje o víkendu. (Él no trabaja los fines de semana.)
- Interrogativo: Pracujete tady? (¿Trabajan aquí?)
Notas
- Verbos imperfectivos → se usan para acciones verdaderamente presentes.
- Verbos perfectivos → sus formas “presentes” en realidad significan futuro.
- Los negativos se forman con el prefijo ne-.
- pracuji → nepracuji (yo trabajo → yo no trabajo).
Expresiones de Tiempo Comunes
Expresión | Ejemplo |
---|---|
teď (ahora) | Teď pracuji. (Estoy trabajando ahora.) |
každý den (todos los días) | Každý den pracuji od osmi. (Trabajo todos los días desde las 8.) |
obvykle (usualmente) | Obvykle pracuje doma. (Él usualmente trabaja en casa.) |
vždy (siempre) | Vždy pracujeme spolu. (Siempre trabajamos juntos.) |
někdy (a veces) | Někdy pracují večer. (A veces trabajan por la noche.) |
Verbos Irregulares
La mayoría de los verbos checos siguen patrones predecibles, pero algunos verbos son irregulares en el tiempo presente:
být (ser/estar)
- já jsem (yo soy/estoy), ty jsi, on/ona je, my jsme, vy jste, oni jsou
mít (tener)
- já mám, ty máš, on/ona má, my máme, vy máte, oni mají
jít (ir a pie)
- já jdu, ty jdeš, on/ona jde, my jdeme, vy jdete, oni jdou
vědět (saber un hecho)
- já vím, ty víš, on/ona ví, my víme, vy víte, oni vědí
chtít (querer)
- já chci, ty chceš, on/ona chce, my chceme, vy chcete, oni chtějí
Los estudiantes deben memorizar estos verbos irregulares temprano, ya que son extremadamente comunes en el checo cotidiano.